Ik ben geen held

Jan Klaassen was trompetter in het leger van de prins.
Hij marcheerde van Den Helder tot Den Briel.
Hij had geen geld
en hij was geen held
en hij hield niet van het krijgsgeweld
maar trompetter was hij wel in hart en ziel.

~ Lennaert Nijgh ~

Ik ben altijd fan geweest van Jan Klaassen de trompetter.
Vooral om deze zinnen:

Hij had geen geld
en hij was geen held
en hij hield niet van het krijgsgeweld
maar trompetter was hij wel in hart en ziel. 

(oh en het liedje zit dus voor de rest van de dag in mijn hoofd, ik hoop bij jullie ook :-P )

Ik ben ook geen held. Nooit geweest.
Al in mijn kindertijd was ik altijd de bange.
Al van in mijn kindertijd ga ik moeilijke dingen het liefst uit de weg.
Neen, ik ben geen held. Toen niet en nog altijd niet.

Maar: ik zou wel een held willen zijn.
Een held met een echt heldenverhaal.

Zo’n verhaal dat er zo uit ziet:

“Eerst was er (insert probleem), en toen werd het nog veel erger en als ik niks zou ondernomen hebben dan (insert rampscenario) maar gelukkig ben ik niet bij de pakken blijven zitten en heb ik met veel bloed/zweet/tranen (insert moeilijke issues) overwonnen en nu is mijn leven perfect (en omdat dat niet helemaal geloofwaardig is toon ik soms heel bewust met opzet een klein beetje niet-perfectie) en als ik dat kon, kan jij dat ook.”

Dat is het klassieke heldenverhaal.

En ja, een deel van mij WIL geloven dat het leven een heldenverhaal is.
En: ik zou ook willen dat ik zelf zo’n heldenverhaal kon vertellen, over mijn (ondernemers)leven.

Maar voor mezelf zijn er wat haken en ogen aan zo’n heldenverhaal. Mijn leven en mijn ondernemersleven zijn geen klassieke hero’s journey.

Enkele verschillen:

- Een heldenverhaal gaat van up naar down met een beetje hobbels onderweg.

Mijn leven is ups en downs en up en down down down en up up en down en up up up en ja we zijn er oh neen toch weer down (x 100).
En neen, ik kan naar buiten uit niet doen alsof die downs er niet zijn, daar kan ik mezelf niet toe forceren.

Al is het maar omdat een groot deel van mijn hindernissen niet zullen verdwijnen (zoals er bij iemand met 1 been ook niet opeens een nieuw been groeit).

- In het klassieke heldenverhaal zit vaak een oordeel: “als dit jou niet lukt, dan is het je eigen schuld.”

Als je niet genoeg klanten uit je webinar haalt, dan doe je iets verkeerd.
Als je je omzetdoel niet haalt, dan doe je iets verkeerd.
Als je mailinglijst niet groeit, dan doe je iets verkeerd.

Geldt ook voor andere contexten hé: Als je niet afvalt, heb je geen zelfdiscipline.
(Om van het ‘vechten tegen een ziekte’ nog maar te zwijgen.)

Het is gewoon niet wààr, dat we alles onder controle hebben. Als de coronajaren ons dat nog geleerd hebben, dan hebben we afgelopen weken een extra lesmoment gekregen, jammer genoeg.

En ik functioneer niet goed op ‘dan doe je iets verkeerd’. In plaats van me te motiveren, ontmoedigt me dat. (ik probeer me dan in een mal te proppen die niet bij me past, merk dat het dan nog steeds niet werkt, word kwaad en gefrustreerd en vol zelftwijfel en geef het dan uiteindelijk maar op want ‘zie je wel dat dit niks voor mij is’)

- Het klassieke ondernemersheldenverhaal legt de nadruk op de externe resultaten. 
  Meer klanten, meer omzet, meer bereik.

Maar wat als je in een periode zit waarin alle transformatie zich intern afspeelt en daardoor de externe resultaten achterblijven?
Wat doet dat dan met je als je je spiegelt aan al die externe resultaten van anderen?

- Het klassieke heldenverhaal bevat teveel oorlogsretoriek.

Het gaat om (over)winnen, om vechten, om dapper zijn, om de strijd met iets aangaan.

Ik weet niet of die retoriek ons eigenlijk veel verder brengt (op individueel en op collectief niveau). Ik ben redelijk zeker van niet.

- Het doel (het ideale ondernemersleven) is bij bijna alle heldenverhalen hetzelfde.

Dat ideale leven gaat bijna altijd om: veel vrije tijd, (verre) vakanties, uitgebreid sociaal leven, mooi huis enzovoorts.

En da’s dus niet mijn doel.

Ja ik zou graag véééééél geld hebben. Maar eigenlijk gaat het me niet om het geld dan. Het gaat me om veiligheid, dat is mijn thema.

Reizen dat doe ik niet graag. Vrijheid is niet mijn hoogste doel. Ik heb geen uitgebreid sociaal leven want contacten kosten me veel energie. En ik woon graag in mijn huis maar dat moet niet perse chique en afgewerkt zijn. Liever niet zelfs (dan hoef ik zelf ook niet perfect te zijn).

- De heldenreis leidt naar het walhalla.

En dat walhalla bestaat niet. Veel van wat we zien is fake. Ja, er worden worstelingen getoond, maar die liggen in het verleden.

Het ambetante is dat ik door dat walhalla te zien bij anderen toch telkens weer ga twijfelen.
Ik wéét dat het ultieme geluk niet bestaat en daar streef ik dus ook niet naar.
Ik weet dat mijn leven hier op aarde bestaat uit leren, uit bewustwording, uit persoonlijke groei, en da’s ook mijn belangrijkste drijfveer. En dat betekent dus dat ik na elk bewustwordingsproces beloond wordt met een niéuw bewustwordingsproces, maar dan net ietske moeilijker en dieper.

Dus ja ik wéét dat het walhalla (voor mij in elk geval) niet bestaat maar ik begin toch te twijfelen: misschien bestaat voor andere mensen dat walhalla wél.
Misschien bestaan er echt mensen die niet twijfelen, die 99% van de tijd gelukkig zijn, die een probleem overwinnen en nooit meer worstelen.
En dat brengt me dan weer terug naar ‘wat doe ik verkeerd’ en zoals ik al schreef, dat doet me geen deugd.

- De heldenreis verloopt telkens langs dezelfde weg.

Iets moet op een bepaalde manier. Daar ben ik te eigenwijs voor én het is ook gewoon geen realiteit. Zoals niet elk voedingspatroon past voor iedereen, is er ook niet één juiste weg naar het ondernemerswalhalla (en dat dat walhalla niet bestaat maar daarover hadden we het al).

- De heldenreis doet het er makkelijk uitzien.

Er zit een grote tegenstrijdigheid in de heldenreis. Aan de ene kant de gevechtsretoriek. Maar aan de andere kant ook de belofte van snelle eenvoudige oplossingen.
Eens je ‘de knop’ omdraait, eens je het licht gezien hebt, dan gaat alles vanzelf.

Ik moet zeggen, ik heb nog nooit zo’n knop gehad, voor niks.
Bij mij is het een leerproces. En zoals ik al schreef: dat leerproces wordt alsmaar moeilijker. En da’s OK. Want het is zoals wiskunde studeren, dat wordt ook altijd moeilijker. Bij wiskunde ‘ben’ je er ook nooit. Er blijven altijd nog een heleboel (tot nu toe) onoplosbare problemen over.

Het wordt steeds moeilijker, maar da’s ok, want het is een teken dat je de moeilijkere issues aankan, dat je klaar bent voor een nieuwe uitdaging.

- De heldenreis veronderstelt iets van een hiërarchie tussen de held en de lezer/luisteraar.

Als ik diegene ben die in het ondernemerswalhalla is toegekomen en ik ken de juiste weg, dan moet jij luisteren en doen wat ik zeg. En dan sta ik dus boven jou.

Terwijl als we allebei een weg gaan, een weg waarop ik misschien op sommige punten nét iets meer ervaring heb dan jij, maar zeker niét alwetend ben (omdat ieders weg anders is!), dan zijn we gelijken.

En dat heeft voor mij iets dubbels: aan de ene kant voelt dat super fijn, het voelt kloppend, het voelt voedend.

En aan de andere kant is er dan mijn ego dat bang wordt: “jamaar Ann, als jij het ook niet weet, als jij maar evenveel weet als je klanten en het samen gaat onderzoeken, waarvoor hebben ze jou dan nodig (en zouden ze jou dus betalen)?”

Hier moet dus een soort conclusie komen van dit artikel maar ik kan er geen hero’s journey conclusie van maken natuurlijk.

Er is geen walhalla, maar natuurlijk is er groei. Absoluut is er groei. Groei en bewustwording is waar het om gaat. Als ik mezelf vergelijk met diegene die ik was aan het begin van mijn ondernemersavontuur, dan herken ik mezelf op bepaalde vlakken bijna niet meer.

Maar die groei voldoet dus niet aan de regels van het klassieke heldenverhaal.

Dat is iets wat me bijvoorbeeld lang tegenhield (en soms nog) bij het schrijven van mijn boek.
Wie wil een boek lezen zonder happy end?
Wie wil een boek lezen waarbij de protagonist op het einde nog even bang is als in het begin?

Wat is dan de belofte van zo’n boek?
Of ruimer gezegd: wat is de belofte van zo’n ondernemerscoach?
En nog ruimer: wat is dan de échte, pure, radicaal eerlijke belofte die jij dan kan maken in jouw vakgebied?

Ik zeg het regelmatig en ik blijf het menen: als ik op voorhand geweten had wat me allemaal te wachten stond bij het ondernemen, dan was ik er nooit aan begonnen.

En dat zou superjammer geweest zijn. Omwille van alles wat ik geleerd heb. Omdat ik NIKS LIEVER doe, dan dit vak. Hoeveel angsten er ook komen bij kijken. Hoeveel gremlins er ook uit de krochten der aarde tevoorschijn (blijven) komen. Hoeveel worsteling en innerlijk werk er ook vooraf gaat aan bijvoorbeeld deze nieuwsbrief.

En het zou ook jammer geweest zijn voor de wereld, voor de mensen met wie ik tot nu toe al een stukje heb mogen meewandelen op hun ondernemersweg. (maar: dat vind ik ook wel een (klein of groot) tikkie arrogant om te zeggen)

Misschien is dat wel de belofte die ik kan doen.
Of neen, het is geen belofte die IK kan doen, het is de belofte van het leven, en van ondernemen in het bijzonder: dat velen van ons er waarschijnlijk niet aan begonnen waren als we zelf hadden mogen kiezen. Maar dat deze weg zo de moeite waard is!

Misschien hebben we er niet bewust, rationeel voor gekozen. Misschien was het onze ziel die ons deze weg opstuurde (ik heb voor mezelf in elk geval dat gevoel).

Als we alles op voorhand geweten zouden hebben, zouden we er waarschijnlijk niet voor gekozen hebben, maar het is zo de moeite waard. Voor jezelf. En voor de mensen waar jij mee mag meewandelen.

Laat dit ook een uitnodiging zijn: laat je niet afschrikken door de heldenverhalen. Laat je niet ontmoedigen, denk niet ‘zie je wel, bij mij lukt het niet, dit is voor mij niet weggelegd’.
Het ondernemerswalhalla, neen dat is voor jou niet weggelegd. Omdat het niet bestaat.

Het is geen hero’s journey waarbij je op een bepaald moment op de bestemming komt. Het is een continuous hero’s journey zonder eindbestemming met blijvende worstelingen.

Een continuous hero’s journey waardoor jij een unieke bijdrage levert aan de wereld, vanuit jouw vak als coach, therapeut, trainer, consultant (of een mix van alle vier tegelijk).
Juist met al je geworstel.
Juist door al je struggles.
Juist door helemaal mens te zijn.

Ik denk dat dat is waarvoor we hier zijn.

Ann